Konu: Osmanlı Tarihinden İlginç Hikayeler

fatih'in ilme hürmeti
?stanbul'u alarak Yeni Çağ'? açan padişah Fatih Sultan Mehmed'in Molla Zeyrek’le Hocazade aras?nda yapt?rd?ğ? "Tehafut" münakaşas? oldu. Bu münakaşada Farabi ve ?bni Sina gibi filozoflar? ?bni Rüşd ile onlar? tenkid ve baz? noktalarda tekfir eden ?mam Gazali aras?nda görüş ayr?l?klar? karş?laşt?r?l?yordu. Molla Zeyrek filozoflar?, Hocazade Gaza-li'yi müdafaa etti. Padişah?n bizzat takip ettiği ve hakemlik yapt?ğ? bu münakaşa tam yedi gün sürdü. Sonunda Gazali'nin görüşünü müdafaa eden Hocazade münakaşay? kazand?. Fatih, Hocazade'yi takdir ederek bu fikirlerini bir eser halinde yazmas?n? söyledi.

cem sultan'?n abisine şiiri
Cem Sultan (1459-1495) Beya-z?t'a bir manzum mektup yaz?p şu soruyu sormuştu:
"Sen bister-i gülde yats?n şevk ile handan
Ben kül dö

şenem külhan-? mihnette buna sebep ne?
Beyaz?d bu soruya şu k?ta ile cevap verdi:
"Çün ruz-i ezel k?smet olunmuş bize devlet
Takdire r?za vermeyesin buna sebep ne?
Haccü'l-haremeynim deyü davalar idersun
Ya saltanat? dünya içün bunca talep ne?"

Osmanl?n?n parlayan k?l?çlar?
16. yüzy?l?n kudretli padişah? Yavuz Sultan Selim'in huzuruna girerek yer öpüp itimatnamesini sunan Venedik elçisi Antonio Jüstiniani'nin ülkesine döndüğünde padişah?n nas?l biri olduğu hakk?nda bilgi istendiğinde, elçinin şaşk?nl?k içinde: "K?l?c? öyle parl?yordu ki yüzünü göremedim" diye itirafta bulunuyor. Elçinin bu itiraf?n?n daha sonralar? Yavuz Sultan Selim taraf?ndan öğrenilmesi üzerine, haşmetli hünkâr?n, "Paşalar?m Osmanl?'n?n k?l?c? parlad?ğ? sürece düşmanlar?n baş? daima önde olur. Ama Allah korusun bu k?l?ç k?n?na girer ve paslanmaya başlarsa o zaman bu kafalar yavaş yavaş dikilir ve bir gün bize yukardan bakar" diyerek yap?lmas? gerekene dikkat çekmiştir.

ben ahiretinizi düşünürüm
Büyük alim olan Zembilli Ali Efendi'yi Yavuz Sultan Selim çok severdi. Bir gün Yavuz, bir rüşvet meselesinden dolay? 150 kişinin idam?n? emretmişti. Devlet adamlar? bunun bir felâket olacağ?n? düşünüyordu. Zembilli Ali Cemali Efendi doğruca padişaha giderek, bu biçarelerin aff?n? istedi. Padişah kaşlar?n? çat?p: "Sizin isteğiniz, benim devlet işime ve politikama karş? olman?z demektir. Bu mesele için bana gelmeniz edebe ve terbiyeye ayk?r? bir harekettir." dediğinde, Ali Cemali Efendi şöyle cevap verdi: "Padişahlar?n işlerinde serbest kalmalar? laz?md?r. Bunun aksi olursa devletin ve milletin zarar?na olur. Benim isteğim devlet idare etmenize karş? değildir. Ben ahiretinize de yard?m ediyorum ve bu benim vazifemdir. Bu biçarelerin kan?ndan vazgeçerseniz ne âlâ, geçmezseniz Allah indinde mes'ul olursunuz." Padişah biraz düşündükten sonra: "Peki hocam hepsini affettim." der.

kaftan sandukam?n üzerine kona
Yavuz M?s?r Seferi'nden dönüyordu. Bir ara yan?nda at süren devrin alimi Kazasker ?bn-i Kemal'in at?n?n ayağ?n?n alt?ndan s?çrayan çamurlar, Yavuz'un üstünü baş?n? perişan etmişti. ?bn-i Kemal utanc?ndan ne diyeceğini bilemiyordu. Durumun kötü olduğunu gören padişah: "Hocam, dedi, üzülmeyiniz. Bir alimin at?n?n ayağ?ndan s?çrayan çamurlar dahi bize şeref verir. Öldüğüm zaman bu çamurlu kaftan? sandukam?n üzerine koysunlar." Gerçekten Yavuz öldüğü zaman vasiyeti yerine getirilmiş ve o çamurlu kaftan, sandukas?n?n üzerine konmuştu. Yavuz'un ölümü ile ilgili olarak, ?bn-i Kemal yazd?ğ? bir şiirde şöyle diyordu:
"Şemsi as?r idi as?rda şemsin
Z?llu memdud olur zaman? kasir"

o kadar çok istiyorsan senin vezirin olsun
Piri Paşa bir gün Yavuz'un huzuruna girip işlerinin çokluğundan dolay? kendisine bir yard?mc? verilmesini rica etmişti. Yavuz, "Kimi münasip görürsün" dediğinde, Piri Paşa da Çoban Mustafa'n?n ismini verir. Yavuz kaşlar?n? çat?p: "Ben deli olmad?m, öyle bir adam? vezir yard?mc?s? yapay?m" dedi. Aradan iki ay geçince Piri Paşa eski isteğinde ?srar edince padişah: "Mademki o kadar çok istiyorsun, senin vezirin olsun" dedi. Günün birinde Çoban Mustafa, padişah?n hoşgörürlüğünden istifade edip, Piri Paşa hakk?nda konuşunca padişah k?zm?ş ve şöyle demişti: "Bre mel'un, bunca zamandan beri hizmetimi gören bir Türk'ün doğru veya yalan?n? bilmez miyim? Kalk, sen benim vezirim değilsin, onun vezirisin. Sen bu rütbeye onun yard?m?yla geldin."

Padişahl?ğ?n? inkâr ederim
Müftü içeri girdiğinde Yavuz ayağa kalkacak kadar ona sevgi gösterirdi. Bir gün Zembilli Ali Cemali Efendi, Yavuz'un at?n?n dizginlerine yap?ş?p şöyle demişti: "Sultan?m, eğer adaletten ayr?l?r, kendi baş?na emir verir, şunu bunu keyfince cezaland?r?rsan, ben de Şeyhülislam olarak senin padişahl?ğ?n? inkâr eder ve bütün dünyaya yayar?m."

gerçi m?s?r'? ald?k
Ridaniye Savaş?'nda şehit düşen Sinan Paşa'y? Yavuz çok severdi. Onun için ağlam?şt? bile. Yaşl? gözlerle yan?nda bulunan devlet büyüklerine:
"Gerçi M?s?r'? ald?k, dedi, ama Sinan'? kaybettik."

bre derbeder âş?k hiç şahlar mat edilir mi?
Aş?kpaşazade'ye göre Yavuz daha Trabzon'da vali iken bir gün aniden ?ran'a gider. Kendisi bir derviş k?l?ğ?ndad?r. Bulunduğu handa satranç oyunu ile k?sa bir zamanda isim yapar. Şah ?smail de güzel satranç bilmektedir. Yavuz'un iyi satranç bildiği şah?n kulağ?na gidince, huzura getirilerek bir oyun da şahla oynanmas? istenir. Yavuz, ilk el şaha hürmetten mağlup olur. Bundan sonra şaha hiç el vermeden oyunu bitirir. Bu mağlubiyete dayanamayan Şah ?smail, elinin tersi ile Yavuz'un k?ll? göğsüne bir darbe indirip:
"Bre derbeder âş?k. Hiç şahlar mat edilir mi? Edebin yok imiş?" der ve Yavuz'a bir kese içinde bin alt?n verir. Yavuz, şah? selamlay?p d?şar? ç?kar. Saray havlusuna gelince, kimseye göstermeden bin alt?n? binek taş?n?n alt?na koyar. Aradan y?llar geçer, Çald?ran'da galip gelen Yavuz, büyük bir merasimle Tebriz'e gelince, yan?nda bulunan Balyemez Osman Ağa'ya:
"Osman Ağa. Şu şah?n bindiği binek taş?n?n alt?nda bin alt?n durur. Onu elimle koymuşumdur, al senin olsun helaldir." der.

doğruluk
Yavuz Sultan Selim M?s?r seferine giderken, bir tüccardan borç para alm?şt?. Sefer dönüşünde tüccar ne yaz?k ki ölmüş bulunuyordu. Zaman?n maliye bakan? Yavuz'a gelip: "Mademki alacakl? ölmüştür, bu borç al?nan para hazineye irad kaydedilsin" dedi. Ayr?ca maliye bakan?, ölen kimsenin mallar?n?n da devlet taraf?ndan ele al?n?p sat?lmas?n? arzu etmekteydi. Yavuz, maliye bakan?n?n bu isteğini kabul etmediği gibi, yazd?ğ? takririn alt?na da el yaz?s? ile şunlar? ilave etti:
"Ölüye rahmet,
Mal?na bereket,
Çocuklar?na afiyet,
Bu takriri yazana da lanet."