Konu: Bazen Geride Durmak da Hizmettir

Hüseyin GÜLTEK?N

Bazen geride durmak da hizmettir



Risâle-i Nur’un muhtelif yerlerinde Bediüzzaman, talebelerine “Hizmette ileri, ücrette geri durmalar?n?” tavsiye ediyor. Yani herbir ehl-i hizmet, hizmetten gelen her türlü zahmeti, meşakkati göze alarak, devaml? ön safta olmay? tercih ederken; bu hizmetin sonucunda hâs?l olan maddî ve manevî mükâfatta sâir kardeşlerinin nefsini, nefsine tercih ederek, kendisi geri planda kalmaya raz? olacak.
Hizmetin bir gereği olarak devaml? önde olmay? tavsiye eden Bediüzzaman, ?hlâs Risâlesi’nde de, talebelerine ihlâs? kazanman?n önemli bir kaidesinden bahsederken “bir hakikat-? imaniyeyi muhtaç bir mü’mine bildirirken, mümkünse nefsinize bir hodgâml?k gelmemek için, istemeyen bir arkadaşla yapt?rmas? hoşunuza gitsin” diyerek, talebelerine bu defa da bu gibi durumlarda geri durmalar?n? tavsiye ediyor.

?nsan?n akl?na, nas?l olacak bu durum diye bir suâl geliyor. Hizmete tâlip olan bir insan, bu kudsî hizmetin gerektirdiği bütün zahmet, meşakkat ve hatta tehlikeleri göze alarak hep ileride olacak; hem de zaman zaman diğer hizmet ehlinin de öne ç?kmas?n? sağlamak için kendisi o yolu aç?k tutarak, geride kalmay? tercih edecek.

Bediüzzaman’?n buradaki gayesi nedir acaba? Ehl-i hizmet neden bazan ileride, bazan da geride kals?n? Hizmet ad?na bu durumun illeti ve faydas? ne olabilir?

Burada ilk akla gelen, Üstad?n “nefsinize bir hodgâml?k gelmemesi için...” notunu düşmesi baz? ip uçlar? veriyor gibi... “Hodgâml?ğa” girme ihtimali her insan için söz konusu olabilir. O halde bu ulvî dâvâya hizmet etmeyi vazife bilenler için sürekli önde görünmenin muhtemel baz? tehlikeleri söz konusu olabilir. Böyle bir tehlikeye girmemenin en iyi çaresi, en sağl?kl? yolu, zaman zaman sair hizmet ehli kardeşlerimize önde görünmenin yolunu aç?k tutmak olmal?d?r diye düşünüyorum.

Diğer taraftan bu konu, Nur mesleğinin hizmet tarz?nda önemli bir yeri olan “isar” hasletiyle de bağlant?l?d?r. Bu bak?mdan hizmette hem ileri, hem geri durman?n s?rr?n? anlamak için “isar” hasletinin önemini ve mahiyetini anlamam?z lâz?m.

Haşir Sûresi’nin 59. âyetinde; “...onlar? kendi nefislerine tercih ederler” şeklindeki ifadeler, sahabelerin kendi aralar?ndaki “isar” hasletine işaret ediyor olsa gerek. Sahabe-i Kiram, birbirleriyle olan münasebetlerinde muhataplar?n?n nefislerini kendi nefislerine tercih ederek adeta birbirlerinde fani olma kemâlât?n? göstermişlerdir. Dine hizmette bütün zahmetleri ve tehlikeleri göze alarak hep ön safta olmay? tercih ederken; maddî veya manevî mükâfatlar?n paylaş?m?nda ise sâir sahabelerin nefislerini kendi nefislerine tercih etmişlerdir.

Bu meyanda Bediüzzaman da, talebelerine “Kardeşlerinizin nefislerini nefsinize şerefte, makamda, teveccühte, hatta menfaat-i maddiye gibi nefsin hoşuna giden şeylerde tercih ediniz” tavsiyesinde bulunarak “isâr” hasletinin bizim mesleğimizdeki yerini ve önemini belirtiyor.

Görüldüğü gibi, Nur talebelerinin hizmette ileri, ücrette geri durmas? ve ayr?ca iman hakikatini muhtaç bir insana bildirmekte, istemeyen bir kardeşimizi tercih etme olay?, “isar” hasletiyle ilgili bir durum.

Asl?nda burada “geri durma” olay?, Nur hizmetinde geri durma olmay?p, tam tersine hizmetlerde tam da ileri olma mânâs?na geliyor. Çünkü bir ehl-i hizmet, ferdî çal?şmas?n?n bir sonucu olarak belki şahsî sevaplara kavuşabilir. Ama kardeşler aras?ndaki ihlâs? muhafaza edebilmek niyetiyle, zaman zaman, güzel bir hakikati, istemeyen bir kardeşine söylettirmek sûretiyle kendisinin geride kalmaya raz? olmas?, kudsî hizmetlerimiz ad?na çok daha önemli ve sevaptar bir harekettir.

Konu ile alâkal? Bediüzzaman’?n yorumu, başka yorumlara yer b?rakmayacak kadar aç?kt?r: “Eğer ‘Ben sevap kazanay?m, bu güzel meseleyi ben söyleyeyim’ arzunuz varsa, çendan onda bir günah ve zarar yoktur; fakat mabeyninizdeki s?rr-? ihlâsa zarar gelebilir.”


Demek ki şahsî hizmetlerimizden öteye, kardeşler aras?ndaki birlik beraberliği, tesanüdü ve ihlâs? muhafaza etmek niyetiyle geride durmak, bir bak?ma hizmet ad?na ileride olmak demektir. Bunun tersi bir durum, hep ileride olmay? tercih etmek, önde görünmek, kardeşler aras?ndaki ihlâs, uhuvvet ve tesanüde zarar verecek bir duruma sebebiyet veriyorsa, bu hâl sonuç olarak hizmette ileri değil; geride kalmak mânâs?na gelir.