Eserin Kemali

[ademyakup]

Bir eserde kemâl, o eserin menşe ve mebdei olan fiilin kemâline delalet eder. Fiilin kemâli ise, ismin kemâline ve ismin kemâli, s?fat?n kemâline ve s?fat?n kemâli, şe’n-i zâtînin kemâline ve şe’nin kemâli, o zât-? zî-şuunun kemâline, hadsen ve zarureten ve bedaheten delalet eder.
Sanatl? bir yaz?daki üstünlük, hattatl?k fiilinin kemâlinden gelir. Yazma işi mükemmel olacakt?r ki onun ürünü olan yaz? da mükemmel olsun. Harika bir yaz?y? överken, “Bunu yazan ne mükemmel bir hattatm?ş.” deriz. Yani, hattatl?k fiilinin kemali Hattat ismindeki mükemmelliği gösterir. Bu ismin kemali ise o zat?n sahip olduğu hattatl?k vasf?n?n, s?fat?n?n kemalini gösterir.

Her ne kadar, s?fat kelimesi, genellikle, “hayat, ilim, irade, kudret ..” için kullan?lsa da burada geçen s?fat kelimesini, bir mesleği icra etme özelliği olarak anlamak daha yerinde olur. Nitekim Mesnevî-i Nuriye’de geçen şu ifadelerde, s?fat kelimesi bu mânâda kullan?lm?şt?r.



“...Güzelleştirmek ve zînetlendirmek s?fatlar?, Sâniin san’at?na olan muhabbetine delalet eder.” (Mesnevî-i Nuriye)


S?fat?n kemâli ise ondaki şe’nin, yani hattatl?k kabiliyetinin kemâlini gösterir. Bu kabiliyet mükemmel olmasa ne s?fat, ne fiil, ne de eser mükemmel olur.

Şu varl?k âlemini dolduran bütün ?lâhî eserlerin tefekküründe de bu s?ra geçerlidir. Şu var ki, şe’n ve çoğulu olan şuunat, insanlar için “kabiliyet, istidat” diye Türkçeleştirilmekle birlikte, bu ifadeler Cenab-? Hak için kullan?lamaz. Hâl?k?yet, Rezzakiyet, Rububiyet.., Allah’?n şuunat?ndand?r. Yani Allah’?n zat?nda yarat?c?l?k vard?r, r?z?k vericilik vard?r, terbiye edicilik vard?r. Bunlar sonsuz kemâliyle Allah’a mahsustur.

Vecizede geçen s?fatlar için baz? risalelerde vas?f tabiri kullan?l?r. Bu s?fatlar?, söz konusu isme sahip olma vasf? şeklinde anlamam?z daha uygun düşmektedir. Allah’?n bütün s?fatlar? sonsuz kemâlde olduğu gibi, bütün eserleri de mükemmeldir.

Bir mahlukun mükemmelliği, halk etme, yaratma fiilinin mükemmelliğini, o ise Hâl?k isminin mükemmelliğini, o da Hâl?k olma vasf?n?n (s?fat?n?n) mükemmelliğini, o da hal?k?yetin (yarat?c?l?k şe’ninin) mükemmelliğini gösterir.

Bütün bu mükemmellikler, sonsuz kemâlde olan bir Zat?n varl?ğ?ndan haber verirler.

[karatoprak1975]

yunusum abi demişki

Şu var ki, şe’n ve çoğulu olan şuunat, insanlar için “kabiliyet, istidat” diye Türkçeleştirilmekle birlikte, bu ifadeler Cenab-? Hak için kullan?lamaz. Hâl?k?yet, Rezzakiyet, Rububiyet.., Allah’?n şuunat?ndand?r. Yani Allah’?n zat?nda yarat?c?l?k vard?r, r?z?k vericilik vard?r, terbiye edicilik vard?r. Bunlar sonsuz kemâliyle Allah’a mahsustur.