Van
Van’ı Asur kraliçesi Semira mis kurdu. Bundan dolayı şehre “Şahmirankent” adı verild i. Daha sonra Persle r döneminde buraya Van adında bir vali geldi ve şehri bayındır hale getird iğinden şehre onun adı verild i.

Uşak
Çocuk veya genç adının halk dilind en söylenişidir. Bazı rivaye tlere göre ise uşak (ayınla söylenişi) kelime sinin aşık kelime sinden geldiği söylenmiştir.

Urfa
Eski adı “Orhoe veya Orhai”dir. Dah sonra Arapla r tarafından “R”ya çevrilmiştir. Bir diğer rivaye te göre ise Kürtçeden gelmek te olup R yani güneş demekt ir. Şehir Babil hükümdarı Ramis-Nemrut tarafından kuruld u.

Tekird ağ
Adını, kıyı boyunc a uzanan Tekird ağlarından almıştır.

Tokat

Eski adı “Komana Pontik a”idi. Tokat adının Pontik a adının halk arasından değişmiş şeklidir.

Trabzo n

“Trapez us” sözcüğünden gelir. Anlamı dörtköşe’dir.

Tuncel i

Burada bazı maden yatakl arının bulunm asından dolayı şehre Tuncel i adı verilm iştir. Yani tunçülkesi demekt ir.

Sakary a

Adını sınırları içinden geçen Sakary a nehrin den alır

Samsun

Eski adı “Amisos”dur. Samsun ismi bu kelime nin halk arasından değiştirilmesidir.

Sivas

Adının nerede n geldiği konusu nda her hangi bir kayda rastla nmamıştır.

Siirt

Siirt adının Keldan i aslından geldiği ve şehir anlamına geldiği söylenir. Diğer bir ravaye te göre ise Sert kelime sinin bozulm uş şeklidir.

Rize

Kafkas kökenli bir kelime olduğu sanılmaktadır.

Ordu

Eski adı “Kotyor a”dır. Halk tarafından bu isim değişikliğe uğramıştır.

Niğde

İlkçağda bölgede Nagdos lular adlı bir kavim yaşadığından bu şehre isimle rini vermişler. Arap kaynak ları şehre “Nekide veya Nikde” demişlerdir. Halk ise şehre Niğde adını vermiştir.

Nevşehir

Onseki zinci yüzyıla kadar şehir bir köydü ve adı “Muşkara” idi. Daha sonra Nevşehirli Damat İbrahim Paşa köyünü geliştirdi ve yeni şehir anlamında Nevşehir adını verdi.

Malaty a

Hititl er döneminde buranın adı “Melidd u”dur. Halk tarafından Malaty a olarak değişmiştir.

Manisa

Yunanc a Magnes ya’dan gelmiştir. Türkler burayı alınca Manisa olarak şehrin ismini değiştirdiler.

Mardin

Mardin adı Süryanice’de Marde’den geldiği rivaye t edilir . Romalılar “Maride” Arapla r ise “Mardin” adını vermişlerdir. Diğer bir rivaye t göre ise kürtçedeki Mer-din yani erkek, yiğit –görmek kelime sinden geldiği söylenmiştir.

Muğla

Eski adı “Moboll a”‘dır. Türkler buraya daha sonra Muğla demişlerdir.

Muş

Bir rivaye te göre süryanice’deki suyu bol anlamına glene Muşa’dan diğer bir rivaye te göre ise Şehrin kurucu su “Muşet’den gelmiştir

Karama n

İlk ismi Larand a’dır. Selçuklu ve Osmanlılarda ki ismi Larend e idi. Karama noğullarının başkenti olduğundan buraya daha sonra Karama n adı verild i.

Kahram anmara ş

Asıl adı Markas i’dir. Halk dilind e Maraş olarak değişmiştir. Kurtul uş savaşında Fransızlara karşı şehirlerini kahram anca savund uklarından meclis tarafından ll Şubat 1922′de kahram an ünvanı verild i.

Kars

MÖ: 130-127 yılında buraya yerleşen Karsak oymağından dolayı şehre kars adı verilm iştir. Kars kelime sinin anlamı ise deve ya da koyun yününden yapılan elbise veya şal kuşağı anlamına gelir.

Kastam onu

Şehrin eski adı “Tumana”dır. Buraya daha sonra Gas-Gas isimli bir kavim yerleşti. İşte Kastam onu Gas ve Tuman’ın birleşmesinden meydan a gelmiştir.

Kayser i

Romalılar Mazaka adlı şehri alınca buraya Kaysar ea adını verdil er. Yani İmparator şehri anlamına gelir. Daha sonra Kayser i olarak halk arasında yayıldı

Kırşehir

Kır ve Şehir kelime sinin birleşmesinden oluşmuştur.

Kocael i

Orhan gazi döneminde bu bölgeyi feth eden Akçakoca isimli komuta ndan dolayı buraya Kocael i denild i.

Konya

İsa’dan önce 47-50 ve 53 yıllarında Hıristiyan azizle rinden St. Paul burayı ziyare t etti ve şehir önemli bir dinsel merkez olarak gelişti. Bu nedenl e Hıristiyanlar ona, “İsa’nın tasvir i” anlamına gelen “ikonyu m” adını verdil er. Abbasi ler burayı alınca “Kuniye’ye” çevirdiler. Türkler bu ismi Konya olarak değiştirdi.

Kütahya

Frigle r buraya “Katyas iyum veya Katiat ion” adını vermişlerdir. Daha sonra yöre halkı buraya Kütahya demiştir

İstanbul

MÖ. 658 yılında Megara kralı Byzas tarafından kuruld uğundan bu şehre kurucu sundan dolayı Bizant ion adı verilm iştir.
Roma impara toro Marcus Avreli us döneminde impara torun manevi babasının adıyla “Antion” olarak anıldı.
Bizans İmparatoru Konsta ntin bu şehri yenide n kurunc a buraya kendi adını verdi. Şehre “Konsta ntin veya Konsta npolis ” adı verild i. Arapla r “Kostan tiniye , Romalılar Konsta ntinop olis” demişlerdir. Daha sonra bu ismin kısaltılmış şekli olan “Stin-polis” deyimi kullanıldı. İşte İstanbul bu “Stin-Polis” şehrinden türetildi.
Türkler burayı alınca Müslüman şehir anlamında “İslambol” adını verdil er. Fakat daha sonra İstanbul olarak değiştirildi.

İzmir

Şehrin asıl adı “Smyrna”dır. İzmir kelime si smyrna’nın halk arasındaki kullanış şeklidir. Homero s destan larında bu kent ismini Kıbrıs Kralı Kinyra s’ın kızı Smyra’dan alır ve tanrıça Artemi s İzmirli’dir. Kimi kaynak lara göre de, İzmir şehrini ilk kuran Hititl er değil, Amazon lar’dır. (Hititl er de buraya Navlühun adını vermişlerdir.

Gazian tep

Şehrin eski adı Ayıntab’dır. Kelime anlamı, pınarın gözü demekt ir. Halk bunu Antep olarak değiştirmiştir. Halk Kurtul uş savaşında Fransızlara karşı başarılı bir savaş verinc e 6 Şubat 1921′de çıkartılan bir yasayl a Gazi ünvanı verild i.

Gümüşhane

Burada daha önceleri gümüş madenl eri olduğundan, bu şehre Gümüşhane denilm iştir

Edirne

Romalılar döneminde impara tor Hadria nus tarafından kuruld uğu için şehir “Hadria nopoli s” dını alır. Hadria nus’un şehri anlamına gelen bu sözcük, sonrad an değşimlere uğrayarak Edirne halini aldı.

Elazığ

1834 yılında Mezra denile n yerde kuruld u.1862 yılında buraya o sıradaki padişah Abdülaziz’in onurun a “Mamure tülaziz” adı verild i. Bu ismi uzun bulan halk onu Elaziz olarak kısalttı. 1937 yılında Elazığ’a çevrildi.

Elazığ

Erzinc an ovasından adını alır. Ezirga n diye halk tarafından söylenir. Buranın eski adı Eriza’dır.

Erzuru m

Ardı Rum kelime sinden gelir. Yani Rum toprağı demekt ir. Diğer bir rivaye te göre de Selçuklular buraya Erzen-Rum demişlerdir. Erzen darı demekt ir. Şehir o zamanl ar bir tahıl ambarı olarak kullanılmıştır.

Eskişehir

Eski adı Doylai on’dur. 1080 yılında Türkler burayı ele geçirdi. 1175 yılında burasını Bizans geri aldı. Kılıçarslan bu şehri daha sonra geri alınca, ona “Bizim eski Şehrimiz” anlamına gelen Eski Şehir adını verdi.

Diyarb akır

Bakır ülkesi anlamına gelmek tedir. Bu ismin kaynağı Diyar-ı Bekir’dir. Bekir’in memlek eti anlamına gelir. Bunun nedeni de Bekir b. Va’il adlı Arap göçebe boyunu n buraya yrleşmiş olmasından kaynak lanır. Diyarb akır’ın eski adı Amid veya Amed’dir. Gelen veya bizim anlamına gelir. Dede Korkut kitabında Amid’e Hamid de denilm iştir.

Denizl i

Deniz-ili kelime lerini n birleşmesinden oluşmuştur. İl eski Türkçe’de ülke, memlek et anlamına gelir. Yani deniz memlek eti denili r.Bir diğer rivaye te göre de kelime nin aslı domuz-ili’dir. Bu da bölgede domuz çokluğundan kaynak lanmak tadır.

Çanakkale

Marmar a ve Ege denizl erini birleştiren Boğaz’daki şehir ve kasaba ların en büyüğü ve il merkez idir. Boğazın doğu kıyısında ve en dar yerind e kurulm uştur. Burada denizi ni şekli tıpkı bir çanağı andırır. Bugünkü ismini burada n alır.

Çankırı

İlkçağda “Gangra” kalesi nin eteğinde kuruld u. İsmini Gangra kalesi nden alan Çankırı’ya yakın zamana kadar Çangırı ve Çenğiri denili yordu.

Çorum

Rivaye te göre Çoğurum kelime sinden türetilmiştir. Bu da bölgede zamanında Rumların çoğunluğu oluşturmasından kaynak lanmak tadır.

BURSA

Eski çağlardaki Bitiny a bölgesinin başkentidir. Buraya kurucu su Bitiny a kralı Prusia s’ın adı verild i. (MÖ:ll.yüzyıl)

BURDUR

Eski adı Askani ya’dır. İsmini yanında kurulm uş olduğu Burdur gölünden alır.

BOLU

Önceleri Bithyn ion Romalılar döneminde ise Claudi opolis adı verild i. Türkler burayı alınca Claudi opolis sözcüğünü kısaltıp sadece polis dedile r. Daha sonra bu da halk dilind e değişerek Bolu oldu.

BİTLİS

Kimi tarihçilere göre, “Bageş” ya da “Pagiş” sözcüklerinden türemiştir. Kimile rine göre de Büyük İskender’in komuta nı “Lis” ya da “Badlis” burada bir kale kurmuş. Bitlis sözcüğü bu komuta nın ismind en kaynak lanıyormuş.

BİNGÖL

Burada ki bir çok göllerden dolayı bu isim kendis ine verild i.

BİLECİK

Bizans lılar döneminde burada Bileko ma adlı bir kale vardı. Osman bey burayı alınca bu adı Bileci k olarak adını verdi.

BAYBUR T

Eldeki kaynak lara göre kasaba nın ortaçağdaki adı “Payper t” ya da “Pepert” idi. Baybur t adı burada n gelmek tedir.

BALIKE SİR

Şehrin adının eski hisar anlamına gelen Paleok astio’dan türediği sanılmaktadır. Halk arasında dolaşan bir söylentiye göre de balı çok anlamına gelir. Çünkü Kesir Arapça’da çok anlamına gelmek tedir

AĞRI

İsmi sınırları içindeki “Ararat” dağından alır. Çok eski çağlarda yeryüzü korkunç bir su baskınınına uğradı.(Nuh Tufanı) Nuh peygam ber bütün canılardan bir çifti alarak bir gemiye bindir di. Gemi Cudi (İslam kaynak larına göre) (Hristi yan kaynak larına göre de Ararat – Ağrı) dağına kondu. Ararat, önce aran sonra da Ağrı adını aldı.

AKSARA Y

Selçuklu Sultanı İzzettin Kılıçarslan, şehirde cami, medres e, kümbetler ve büyük ve beyaz bir saray yaptırdı. Şelir “Aksara y” adını işte bu beyaz sarayd an aldı.

AMASYA

Amasya şehrini tarihçi Strabo n’a göre Amazon karalı Amasis kurdu ve ona Amasis kenti anlamına gelen “Amases ia” ismini verdi.

AYDIN

İlk olarak Argosl ar tarafından kuruld u. Anadol u beyler inden Aydınoğlu Mehmet bey’den aldı. Aydın, Mehmet beyin babasının ismidi r.

ARTVİN

İskitler tarafından kuruld u. Artvin sözü iskitçe’dir.

ANTALY A

MÖ ll.ci yüzyılda Bergam a karalı Attalo s ll tarafından kuruld u. Şehir önceleri ismini kurucu sundan aldı ve Attale ia adıyla anıldı. Daha sonra bu isim Adalia, Antali a ve en son Antaly a şekline dönüştü.

ANKARA

İslam kaynak larında Ankara’nın adı Enguru olarak geçer. Kimile rine göre Ankara sözü Farsça “Üzüm” anlamına gelen Engür’den, ya da Yunanc a’da Koruk anlamına gelen”Aguira da’dan türemiştir.
Bazılarına Hint-Avrupa diller indeki “Eğmek” anlamına gelen Ank ya da Sanksk ritçe de; “Kıvrıntı”,, anlamına gelen ankaba’dan veya Latinc e’den çengel anlamına gelen uncus’dan türediği ileri sürülmektedir. Frig dilind e Ank “engebe li, karışık arazi anlamına gelir.” Şehrin diğer isimle ri; Ankyra, Ankura, Ankuri a, Angur, Engürlü, Engürüye, Angare, Angera, Ancora, Ancora ve son olarak Ankara şeklini almıştır.

ANTAKY A

MÖ 300 yıllarında Makedo nya Kralı Seleuk oz bu yörede Antaky a’yı kurdu ve şehre babasının ismi olan Antiok hia adını verdi. Zamanl a büyüyen kent, başkent halini aldı.

AFYONK ARAHİSAR

Afyon türkülerinde sık sık “Hisar” sözcüğü geçer. “Hisarın bedenl eri çevirin gidenl eri” Bu hisar sözcüğünün Afyon türkülerinde sık sık yinele nmesi nedens iz değildir. Eski adı Akroen os olan şehri Selçuklular uzun süren bir kuşatmadan sonra ele geçirdiler. “Hisar” kuşatma anlamına gelir. Acılarla elde edilen yere “Karahi sar” dedile r ve orada, kara taşlardan bir kale kurdul ar. Onaltıncı yüzyılda bölgede afyon yetiştirlmeye başlayınca, Karahi sar’ın başına bir de Afyon eklend i ve şehir “Afyonk arahis ar” adını aldı