TECESSÜS!!

Herhangi bir şeyin iç yüzünü, gizli tarafını, kusurunu araştırma, araştırma merakı, merak.


Cenab-ı Hak buyuruyor:

"Ey iman edenler! Zannın çoğundan kaçının. Çünkü zannın bir kısmı günahtır. Birbirinizin kusurunu araştırmayın. Biriniz diğerinizi arkasından çekiştirmesin.
Biriniz, ölmüş kardeşinin etini yemekten hoşlanır mı?
İşte bundan tiksindiniz.

O halde Allah'tan korkun. Şüphesiz Allah, tevbeyi çok kabul edendir, çok esirgeyicidir. " (Hucurat Suresi 12)

Görüldüğü gibi tecessüs, Kur'an'da menedilen, yasaklanan şeylerden biridir. Aynı zamanda burada bir nevi, müminin vasıfları belirtilmekte, mümin tanıtılmaktadır.

Buna göre müminler, kötü zan, tecessüs ve gıybetten uzak dururlar. Bu gibi güzel özellikleriyle diğer insanlardan farklı olurlar .

Resulullah (s.a.s) de, tecessüsü men etmiş, inanan insanlara bundan uzak durmayı tavsiye etmiştir. Böylece tecessüsün zararlı ve kötü bir şey olduğunu haber vermiştir. Bu konuda rivâyet edilen bazı hadisler şöyledir:

Zandan kaçının. Çünkü zan, sözlerin en yalanıdır.

Tecessüste bulunmayın, birbirinizin içyüzünü araştırmayın, birbirinizin sözlerine kulak kabartmayın, birbirinizle yarışmayın, birbirinizi çekememezlik etmeyin, birbirinize karşı buğzetmeyin, birbirinize sırtınızı dönmeyin ve ey Allah'ın kulları kardeşler olun" (İbn Kesir, Tefsir VII, 357).

Peygamberimiz buyuruyor:

"Ey diliyle müslüman olup kalbiyle işlememiş olanlar gürûhu!Müslümanları üzmeyin, onları ayıplamayın ve onların kusurlarını araştırmayın.

Şu bir gerçektir ki; her kim müslüman kardeşinin ayıbını araştırısa Allah da onun ayıbını meydana çıkarır ve Allah her kimin ayıbını meydana koyarsa, evinin içinde bile olsa onu kepaze eder." (Tirmizi)

"Müslüman kardeşinin ayıplarını örten, bir ölüyü diriltmiş gibidir" (Buhari)

Bir adam İbn Mes'ud'a gelerek falancanın sakalından rakı damlıyor" dedi.

ibn Mesûd ise ona şu şekilde cevap verdi: "Biz tecessüs etmekten nehyolunduk.

Ancak açığa vurduğu zaman, onu yakalayabiliriz." Mücâhit de, Birbirinizin kusurunu araştırmayın" ayetinden maksat "açığa çıkanı alın, gizli kalanı bırakın, demektir" diye bu hususta açıklamada bulunmuştur (Seyyid Kutub, Fi Zilâli'l-Kur'an, Beyrut 1971).

Suizan etmeyin. Suizan, yanlış karar vermeye sebep olur.

İnsanların gizli şeylerini araştırmayın, kusurlarını görmeyin, münakaşa, haset ve düşmanlık etmeyin, birbirinizi kardeş gibi sevin, çekiştirmeyin. Müslüman Müslümanın kardeşidir, ona zulmetmez, yardım eder. Onu, kendinden aşağı görmez.) [Buhari, Müslim]

(Emir [âmir], mahiyetini töhmet altında bırakırsa, onları bozmuş olur.) [Taberani]

(Suizan ettiğiniz zaman, gerçekten öyle mi diye araştırmayın.) [İbni Adiy]

(Töhmete sebep olacak yerlerden kaçının!) [İ. Gazali]

Ve Bediüzzamanhz kalp hastalıkları olarak teşhis ettiği yeis, ucb, fahr, suizan, gurur, vs. gibi hastalıklara karşı deva olarak da; duâ, takva, şeytandan istiaze ve istiğfarı işaret ediyor

Alıntıdır.