Babalar ve Uhrevi Sorumluluk
A?LE VE EVL?L?K kurumunun çerçevesini çizen ayetlere ve Efendimizin sünnetindeki uygulamaya bakt?ğ?m?zda babalara çok önemli ve ağ?r sorumluluklar yüklendiğini görürüz. Oysa günümüzde babalar?n baz? asli sorumluluklar?n? maalesef ihmal ettikleri de ac? bir gerçeğimizdir. Babalar iş yoğunluğu, daha çok kazanma gibi farkl? sebeplerle önemli ailevi yükümlülüklerinden baz?lar?n? üstlenememektedir. Çoğu zaman eşler ve çocuklar babalardan mahrum bir hayat? yaşamak zorunda kalmaktad?r. Özellikle çocuklar sabah erkenden işe giden, akşam geç saatlerde dönebilen, döndüğünde de art?k hem zihnen hem bedenen tükenmiş babalardan gerçek bir baba olarak istifade edememektedir.
Babalar?n çocuklar üzerindeki “model insan” olma özelliği her geçen gün azalmaktad?r. Çocuklar?n belki de sadece babalardan görerek ve birlikte yaşayarak öğrenebilecekleri erkekliğe ve adaml?ğa dair özelliklerin aktar?lmas? sağlanamamaktad?r. Özellikle günümüzde babalar?n bizzat üstlenmesi gereken sorumluluklar başkalar?na ihale edilmekte, babalar?n yerine ikame edilmek istenen kişi ve kurumlar ise bu görevleri yerine getirememektedir.
Nur suresindeki şu ayetler san?r?m gerçek babalar için çok önemli bir özelliğe at?fta bulunmaktad?r:
“Allah’?n yücelmesine ve içlerinde isminin an?lmas?na izin verdiği öyle evler vard?r ki orada sabah akşam Allah’? tesbih eden kimseler vard?r. Bunlar?, ticaret de al?ş veriş de Allah’? anmaktan, namaz k?lmaktan ve zekat vermekten al?koyamaz. Onlar, kalplerin ve gözlerin allak bullak olduğu bir günden korkarlar.” (Nur 24/36-37).
Evet içlerinde sabah akşam Allah’?n an?ld?ğ? evler ve bu evlerde Allah’? anan, namaz k?lan, zekat veren kimselerden bahsediyor bu ayetler. Ve en önemlisi bu ayetlerde ticaretin ve al?şverişin bu zikre, bu tesbihe, namaza ve zekata engel olamamas? üzerinde duruluyor. Oysa günümüzde ticaret ve al?şveriş maalesef farz ibadetler için bile birer engelleyici olabiliyor. ?ş hayat? merkeze al?n?yor ve her şey ona göre şekilleniyor. Babalar?n eşlere ve çocuklara yönelik sorumluluklar? hep iş yüzünden ya ask?ya al?n?yor ya da sürekli erteleniyor.
Tahrim suresindeki ve Taha suresindeki şu ayetler de bu çerçevede düşünülürse meselenin önemi daha çok anlaş?l?r:
“Ey inananlar! Kendinizi ve ailenizi yak?t? insanlar ve taşlar olan ateşten koruyun. …” (Tahrim 66/6).
“Ailene namaz? emret, kendin de ona sab?rla devam et. Senden r?z?k istemiyoruz. Aksine biz seni r?z?kland?r?yoruz. Güzel sonuç takva iledir.” (Taha 20/132).
Bu ayetlerdeki uyar? ve hat?rlatmalar? bir de Zümer suresindeki şu ayetle birlikte düşünürsek ailevi sorumluluğun uhrevi yönünün ne denli önemli olduğunu kavrar?z:
“...Gerçekten hüsrana uğrayanlar, k?yamet günü hem kendilerini hem de ailelerini ziyana sokanlard?r. Bilesiniz ki bu apaç?k hüsrand?r.” (Zümer 39/15).
Babalar?n ailevi sorumluluğu yan?nda her türlü sorumluluğu en güzel bir şekilde ifade eden şu meşhur hadis de bu konuda bizlere ?ş?k tutmal?, vazife ve sorumluluklar?m?z? yeniden düşünmemize ve önemini fark etmemize vesile olmal?d?r:
“Her biriniz bir yöneticisiniz ve her biriniz yönetiminizdekilerden sorumlusunuz: Devlet adam? bir yöneticidir ve halk?ndan sorumludur; erkek, ailesinin yöneticisidir ve onlar? gözetmekten sorumludur; kad?n, kocas?n?n evinin muhaf?z?d?r ve bundan sorumludur; hizmetçi efendisinin mal?n?n bekçisidir ve bundan sorumludur. Her biriniz bir yöneticisiniz ve yönetiminizdekilerden sorumlusunuz.” (Buhari ve Müslim)
Birkaç ayet ve bir hadis etraf?nda işaret etmeye çal?şt?ğ?m?z “babalar?n sorumluluk bilinci” belki de bir kitap hacminde ele al?nmas? gereken önemli bir meselemiz. Özellikle günümüzde hele hele büyük şehirlerin keşmekeşinde iş hayat?n?n, geçim derdinin, dünyevileşmenin bizleri savurmas?na, al?p götürmesine ve bizi biz olmaktan ç?karmas?na karş? bilinç ?ş?klar?n? yakmak durumunday?z. Tabii ki bu bilinçlenmeyi en güzel şekilde yapmam?za kaynakl?k edecek olan da ayetler ve hadislerdir.
Babalar?n sorumluluklar? içinde evinin ve ailesinin dünyevi ihtiyaçlar?n? karş?lamak da vard?r. Ama insan?n ihtiyac? sadece bunlarla s?n?rl? değildir. Hatta iman gibi, ibadet ve ahlak eğitimi gibi ihtiyaçlar?n? en güzel şekilde karş?lamak; nesillerinin terbiye ve te’diplerini olmas? gerektiği şekilde üstlenmek babalar?n daha çok dikkat etmeleri gereken mesuliyet alan?d?r. Çünkü bunlar ebedi olan ahiret hayat?m?zla ilgilidir. As?l kazanç ahiretimizi kurtarmak, as?l hüsran da (Allah muhafaza) ahiret hayat?nda karş?laş?lacak olan ebedi hüsrand?r. Ak?ll? kişi, kazanc?n? iyi hesap edebilmek muhasebesini yaparken sadece dünyevi kazanc? değil, uhrevi kurtuluşu da göz önünde bulundurmak durumundad?r. Bir de yaln?z kendi saadetini düşünmemeli, mesuliyeti alt?nda olan ailesini de ebedi hüsrandan kurtarabilmenin gereklerini yerine getirmelidir...
Veli Karatas