Konu: Efendimiz'in Beşeri Tavırları

Efendimiz'in BEŞERî TAVIRLARI


Giyinişi:

" Sehab=bulut" ad?nda bir san?ğ? vard?, onu Hz.Ali'ye giydirdi. Sar?k sarar sar?ğ?n alt?nada kalensüve (fes, takke,başl?k vb) giyerdi. Bazen kalensüveyi sar?ks?z giyer, bazende sar?ğ? kalensüvensiz sarard?. Sar?k sard?ğ? zaman sar?ğ?n? omuzlar? aras?nda sark?t?rd?. Gömlek giymiştir, en sevdiği elbise gömlekti, gömleğinin kolu bileğine kadard?. Cübbe, kaftana benzer (ense taraf?ndan y?rtmaçl? bir elbise) olan ferrûc ve ferace giymiştir. Ayr?ca kaftanda giymiştir. Yolculukta yenleri dar bir cübbe giymiştir. (Belden aşağ?ya giyilen peştamel gibi bir giyecek olan) izar ve (bedeni örten üsten giyilen şal gibi bir örtü olan) rida giymiştir. K?rm?z? hülle giymiştir. Hulle izar ve ridadan oluşan tak?ma denir. Bu iki giyecek birlikte olursa ancak o zaman hulle ad?n? al?r. Hz. Peygamberin (sa) hullesinin, başka renk kat?şmam?ş sade k?rm?z? olduğunu sanan yan?lg?ya düşmüştür.

K?rm?z? hulle diğer Yemen bürdelerinde olduğu gibi siyahla kar?ş?k k?rm?z? desenlerle dokunmuş iki Yemen bürdesinden oluşmaktayd?.. K?rm?z? çizgiler bulunmas? iitbar?yla bu adla an?lmaktad?r. Yoksa sadece k?rm?z? şiddetle yasaklanm?şt?r. Hz.Peygamber (sa) gerekli alemli , gerek sade hamisa (dört köşeli iki taraf? zencefilli bir tür siyah aba) giymiştir. Siyah elbisede giymiştir. Ayr?ca kenarlar?na ince ipek çekilmiş kürk de giymiştir. Hz.Peygamber (s.a) en çok sevdiği elbise gömlek ve h?bere idi. H?bere k?rm?z? desenleri bulunan (pamuk veya ketenden) bir tür abad?r. En çok sevdiği renk beyaz idi. Buyururki: " Elbiselerinizin en hay?rl?s? beyaz olan?d?r. Beyaz giyinin ve ölülerinizi onunla kefenleyin" (Ebu davud,3878,4061/ Tirmizi 994). alt?n yüzük tak?nm?ş ve sonra ç?kar?p atm?ş ve alt?n yüzük kullanmay? yasaklam?şt?r. Sonra gümüş yüzük tak?nm?ş ve onu yasaklamam?şt?r. Yüzüğünün kaş?n? avucunun içine gelecek şekilde takard?.

Hz.Peygamber (s.a) ve ashab? çoğunlukla pamuk dokuma giyerlerdi. Yün ve keten dokuma giydikleride olmuştur. Doğrusu yollar?n en üstünü Allah Resulü'nün (s.a) açt?ğ? kendisinden gidilmesini buyurduğu teşvik ettiği ve kendisinin de devaml? izlediği yoldur. O'nun giyecekler konusundaki tutumu kolay?na geleni giyinme şeklinde idi. Bu yüzden kimi zaman yün kimi zaman pamuk kimiz zamanda keten giyerdi. Yeni bir elbise giyindiğde ad?n? belirterek şu duay? okurdu:" Allah'?m bu gömleği- yahut riday?, yahut sar?ğ?- sem bana giydirdin. Onun hay?rl? olmas?n? ve yap?ld?ğ? amaçta hay?rla kullan?lmas?n? Senden dilerim. Onun şerrinden ve kötü amaçla yap?lm?şsa bu amac?n şerrinden Sana s?ğ?n?r?m."(Ebu Davud 4020, Tirmizi 1767) Gömleğini giyerken sağ?ndan başlard?. Siyah yünden mamul elbise giyinmişti.



Yemek Yiyişi :

Var olan? reddetmezdi, bulunmayan? araşt?rmazd?. Önüne hoş yiyeceklerden ne konursa konsun yerdi. Ancak tiksindiği bir şey olursa kendisi yemez, başkalar?nada haram k?lmazd?. Hiç bir zaman yemeğe kusur bulmam?şt?r. ?Ştah? olursa yer olmazsa yemezdi. Nitekim al?lş?k olmad?ğ? için keler yememişti. Ama ümmetinin yemesini de haram k?lmad?. Hatta sofras?nda gözü önünde keler yediler. Helva be bal yedi: bunlar? severdi. Deve, koyun ve tauk eti, toy kuşu eti, yaban eşeği eti, tavşan eti, deniz hayvanlar? yedi, kebap yedi. Yaş ve kuru hurma yedi, hem halis gemde su ile kar?ş?k süt içti. Kavut (un çorbas?) içti. Bal? suyla kar?şt?r?p şerbet yap?p içti. Hurma ş?ras? içti. Hazire - süt ile undan yap?lan çorba- içti. H?yar? yaş hurma ile yedi. Kuru hurmay? ekmekle yedi. Ekmeği sirke ile yedi. Serid -etli yemek- yedi. Eritilmiş iç yağ? yedi... Lezzetli ve has olan? geri çevirmezdi, onu elde etmek için de çabalamazd?.

Haz?r bulduğunu yemek O'nun tutumu idi. Şayet yemek bulamazsa sabrederdi. Hatta açl?ktan karn?na taş bağlad?ğ? olurdu. Hilal görünür, hilal görünür, hilal görünür (yani aylar geçerdi) de evinde ateş yand?ğ? olmazd?. Çoğunlukla yemeği yere serdiği meşin bir sofra üzerinde kordu. Üç parmağ?yla yemek yer, yemeği bitirince parmaklar?n? yalard?. Bu tutum yemek yiyenlerin yapabilecekleri en mükemmel tutumdur. Çünkü kibirli kimse bir yek parmağ? ile yer, açgözlü ve h?rsl? bir kimse ise beş parmağ? ile yer, avucuyla da ağz?na basar. Dayanarak yemek yemezdi. Yemeğin başlang?c?nda besmele çeker, sonunda hamdederdi. Yemeği bitince şu duay? okurdu; " Ey Rabbimiz, Hoş, mübarek kifayet olunmam?ş, talebinden vazgeçilmemiş ve müstağni kal?namayan bir hamd ile sana çokca hamdederiz." (Buhari 70/54). Suyu çoğunlukla oturarak içer hatta ayakta içmekten menederdi.



Uyumas? ve Uyan?ş? :

Kimi zaman yatakta, kimi zaman post üzerinde, kimi zaman has?r üzerinde, kimi zaman yerde, kimi zaman zinetlerle bezenmiş divan üzerinde ve kimi zamanda siyah kilim üzerinde uyurdu. Yatağ? tabaklanm?ş deri olup dolgu maddesi lif idi. Bir k?l keçesi (yahut abas?) vard?, onu ikiye katlar üzerinde uyurdu. Uyumak için yatt?ğ?nda;" Senin ad?nla, Allah'?m dirilirim, ölürüm." (Buhari 80/7, 80/8, 80/16 97/13) derdi. Avuçlar?n? birleştirir içlerine üfler ?hlas, Felak ve Nâs sürelerini okur, sonra bedeninin ön k?s?mlar?ndan baş? ve yüzünden başlamak üzere avuçlar?n? vücudunun sürebildiği yerlerine sürerdi. Bu üç kere yapard?." (Buhari 11/107) Yatağ?na girdiğinde şöyle dua ederdi; " Göklerin ve yerin Rabbi, yüce arş?n Rabbi, bizim ve herşeyin Rabbi, daneyi, çekirdeği filizlendiren, Tevrat'?, incili ve Furkan (Kur'an)'? indiren Allah'?m Perçeminden yakalad?ğ?n her şerli varl?ğ?n şerrinden Sana s?ğ?n?r?m. ?lk Sensin, Senden önce hiçbirşey yoktur. Son Sensin, Senden sonrada hiçbirşey yoktur. Varl?ğ?n aşikard?r. Senden daha aşikar hiç birşey şey yoktur. Senin mahiyetin gizlidir. Senden daha gizli yoktur. Bizim borcumuzu öde, fakirlikten bizi zenginleştir." (Muslim 2713).

Geceleyin uykusundan uyand?ğ? zaman şu duay? okurdu: " Senden başka ilah yoktur. Seni her türlü eksiklikten tenzih ederim. Allah'?m günah?m? bağ?şlaman? diler, merhametini isterim. Allah'?m ilmimi artt?r. Beni doğru yola iletmişken kalbimi eğriltme, Kat?ndan bana rahmet bağ?şla. Şüphesiz Sen sonsuz bağ?şta bulunans?n." Ebu Davud 506. Uykudan uyan?nca :" Bizi öldükten sonra dirilten Allah'a hamdolsun. K?yamet'te O'nun huzurunda haşrolunacağ?z." (BUhari 80/7, 80/8, 80/16, 97/13) sonra dişlerini misvaklar ve zaman zaman Al-i ?mran süresinin son on ayetini okurdu. Gecenin evvelinde uyur ahirinde kalkard?. Müslümanlar?n işleriyle uğraşt?ğ? zamanlarda gecenin evelini uykusuz geçirirdi. Gözleri uyur kalbi uyumazd?. Uyuduğu vakit kendisi uyan?ncaya kadar başkalar? O'nu uyand?rmazd?. Gece (yolculukta) istirahate çekildiği zaman sağ yan? üzerine yatard?. Sabaha yak?n istirahate çekildiği zaman ise elinin parmak uçlar?ndan dirseğe olan k?sm?n? diker, baş?n? avucuna koyard?. Onun uykusu en mutedil ve olabilecek en faydal? uyku idi..


Hayvana binişi:

Hz.Peygamber (s.a.v) atlara ,develere, kat?rlara ve eşeklere binmiştir. Bazen eğerli bazanda ç?plak ata binmiştir. Baz? zamanlarda at? koşturduğu da olurdu. Hayvana çoğunlukla yaln?z binerdi. Deve üzerind eiken terkisine birini ald?ğ? olurdu. Bazende terkisine bir kişi, önüne bir kişi bindirir ve böylece deve üzerinde üç kişi olurlard?. Çoğunlukla bineği at ve devedir. Kat?ra gelince vilinen o ki yaln?zca krallardan birini kendisine hediye ettiği bir tek kat?r? vard?. Arap memleketlerinde kat?r yayg?n değildi. Allah Resûlü sürü sahibi idi. Yüz koyunu vard? yüzden fazla olmas?n? istemezdi. Bir kuzu artsa, onun yerine bir başkas?n? (koyun) keserdi..


Al?ş-verişi ve Baz? Muameleleri:

Allah Resûlü al?m sat?m işleri yapm?şt?r. Kendisine Peygamberlik verildikten sonraki sat?n al?m?, sat?m?ndan daha çoktu. Hz.Peygamber (s.a.v) hem kiraya vermiş hemde kiralam?şt?r. Kiralamas?, kiraya vermesine göre daha çok olmuştur. O'ndan bu konuda bize intikal eden yaln?zca peygamberlikten önce ücretle sürü gütmesi ve bir yolcuğu s?ras?nda Hz. Hatice'nin mal?n? Şam'a ücretle götürmesi olay?d?r. (Bilinen yaln?z bu olaylarda emeğini kiraya verdiğidir). Allah Resûlü (s.a.v) ortakl?k yapm?şt? ve ortağ? huzuruna gelince ona " Beni tan?yormusun?" diye sormuş, o da :" Sen ortağ?m değilmiydin Hem de ne hoş ortakt?n, Aldatmaz ve münakaşa etmezdin." demişti. ( Ebu Davud 4836).

Hz. peygamber (s.a.v) hem kendisine vekil tayin etmiş hemde kendisi başkas?na vekil olmuştur. Yaln?z vekil tayini, vekil olmas?na oranla daha çoktur. Hediye vermiş, hediye alm?ş ve hediyenin karş?l?ğ?n? vermiştir. Bağ?ş yapm?ş bağ?ş kabul etmiştir. Gerek rehin karş?l? gerekse rehinsiz borç alm?şt?r. Hem ödünç ald?ğ? olmuş, hemde gerek peşin gerekse veresiye al?ş-verişte bulunmuştur. Umumi olarak vefat edipte geride borcunu karş?layacak mal b?rakamayan Müslümanlar?n borçlar?na kefil olmuş, onlar? kendisinin ödeyeceğini söylemiştir. Allah Resûlü (s.a.v) sahibi bulunduğu bir arazisini vakfedip Allah yoluna sadaka olarak bağ?şlam?şt?r. Hem kendisi arabulucuk yapt?. Hemde araya arac?lar sokularak kendisine müracaat edildi. Seksenden fazla yerde yemin etti. Allah Teâlâ, şu üç yerde ona yemin etmesini buyurdu.
1- O (sonsuz azap) gerçekmidir? diye senden sorarlar. Deki: " Evet Rabbime yemin ederim o şüphesiz gerçektir." (Yunus 10/53)
2- Kafirler;" Bize k?yamet gelmeyecektir" dediler. Deki " Hay?r öyle değil Rabbime yemin ederim, muhakkak baş?n?za gelecektir." (Sebe 34/3)
3- ?nkar edenler, tekrar dirilmeyeceklerini ileri sürerler. De ki;" Hay?r dediğiniz gibi değil, Rabbime yemin ederim, şüphesiz diriltileceksiniz ve sonra yapt?klar?n?z size bildirilecektir. Bu Allah'a kolayd?r." (Teğabun 64/7)

Hz.Peygamber (s.a.v) kimi zaman yemin ederken (inşallah) diyerek istisna yapar, kimi zaman (herhangi bir sebeple geri almak istediğinde) yeminine keffaret öder, kimi zaman da yeminini sürdürürdü. Allah Resûlü şakalaş?r ve şakas?nda yaln?z hakikati söylerdi. Hem kişilere dan?şmanl?k yapar yol gösterir, hem de kendisi bir iş yapacağ? zaman başkalar?na dan?ş?rd?.
Hastalanan? ziyaret eder, cenazeye kat?l?r, davete icabet eder, dul kad?nlar?n, düşkün, yoksul kimselerin ihtiyaçlar?n? gidermek için onlarla birlikte giderdi. Kendisini öven şiir methiye dinledi ve onun mükafat?n? verdi. Allah Resûlü bizzat koşu yar?ş? yapt? ve güreşti kendi eliyle ayakkab?s?n? onard? ve yine eliyle elbisesini yamad?, kovas?n? tamir etti, koyununun sütünü sağd?, elbisesini temizledi, ailesinin ve kendisinin hizmetini gördü. Hicretten sonra mescid yap?l?rken diğer müslümanlarla birlikte ker*** taş?d?, kimi zaman açl?ktan kimi zaman tokluktan karn?na taş bağlad?. Hem misafirliğe gitti hemde evinde misafir ağ?rlad?. Baş?n?n ortas?ndan ve ayağ?n?n üst taraf?ndan kan ald?rd?. Omuzlar? aras?ndan ve iki boyun damar?ndan da kan ald?rd?. Hastalan?nca tedavi oldu. Hastay? dağlad?, ama kendisi dağlanmad?. Okuyarak tedavi yapt? ama kendisini başkas?n?n okumas?n? istemedi. Hastaye kendisine zarar verecek şeyleri yemesini yasaklad?. (perhiz verdi).