Büyük Yaz Dönüşümü İçin Küçük Sözler

[Yeni Said]

Büyük yaz dönüşümü için Küçük Sözler*
SENA? DEM?RC?

Bir bilgeye sorarlar: “Bilgelikte ustan?z kimdir?” “Bir köpek!” diye cevap verir. “Bir dere kenar?nda duruyordu fakat neredeyse susuzluktan ölmek üzereydi.
Su içmek için dereye eğildiğinde, sudaki aksini başka bir köpek san?p korkuyla geri çekiliyordu. Sonunda susuzluğu öyle bir noktaya geldi ki, korkusunu unutup suya dald?. Suya dalar dalmaz ‘diğer köpek’ kayboluverdi. Köpek kendisi ile arzusu aras?ndaki engelin yine kendisi olduğunu fark etmişti. Kendisini yok etmeyi göze ald?ğ?nda, engel aradan kalkm?ş ve arzusuna ulaşm?şt?. Ben de önümdeki engelin yine kendi nefsim olduğunu öğrenince ondan kurtuldum. Köpek gibi yapt?m. Yolumu bir köpekten öğrendim.”

Bu mesel, Risale-i Nur’un özellikle Sözler’de beliren, öncelikle Küçük Sözler’de belirginleşen öğretme/öğrenme usulünün ipuçlar?n? verir. Birinci Söz’den başlayarak ‘iki adam’ üzerine kurgulanm?ş hikâye/meseller, okuyucuyu her defas?nda “sudaki sûreti” ile yüzleştirir. “Bil ey nefsim,” hitab? ise, hikâyenin çözümlenmesi aşamas?nda, Onuncu Söz’de ima edildiği gibi, ‘sûret’ten ‘hakikat’e geçişte, insan? ‘kendilik engeli’ ile, yani nefsi ile karş? karş?ya getirir. Birinci Söz’de, sudaki aksimizin ilk simas?yla tan?ş?r?z. “Mağrur”uzdur; ‘kendimizi kendimize malik’ bilerek, ‘kendi baş?m?zaym?ş?z’ zannederek aldanm?ş?zd?r. Elimizin asla erişeyemeceği s?n?rs?z ihtiyaçlar içindeki hâlimizi fark edince, elimizle karş? koyamayacağ?m?z nihayetsiz düşmanlar ortas?ndaki sûretimizi görünce, gurur ayinesinden yans?yan ‘ene’miz dağ?l?r. Benliğin kabuklar? k?r?l?r. Kaybedecek bir şeyimiz olmad?ğ?n? anlad?ğ?m?zda, aldat?c? sûretimizi yeneriz, y?rtar?z. ‘Hakikat’e giden yolda ‘sûret’ten kurtuluruz. Sûreti hakikate engel değil araç eyleriz. “Mağrur” nefsimiz, şu dünya çölünde bir “seyyah”t?r. Nihayetsiz aczi ve fakr?, nefsin kendini ayr?k ve özgür bir birey olarak tan?mlayacak s?n?rlar?n? siler, kabuklar?n? inceltir. Kendini kat?laşt?racağ?, taşlaşt?racağ? şablonlardan s?yr?l?r.

Bilgeye yol gösteren köpeğin ilk korkusuna dönersek, Sözler’i okurken yüzümüze çarpan görüntüden biz de ayn? korkuyla kaç?yoruz. Kendimizi “iki adam”dan “iyi” olan?n?n yan?na ya da yerine koymaya hevesleniyoruz. Küçük Sözler’in ayinesinde yans?yan, “mağrur,” “hodbin,” “bedbaht,” “acemi,” “nefisperver,” “ayyaş,” “tembel,” “ahlaks?z,” “serseri,” “sersem” ve “hain” sûretli görüntümüz bizi ürkütüyor. Hikâyecikleri okurken, hemencecik, “mütevaz?”, “hüdabin” “bahtiyar” “muallem” “vazifeperver” “iyi huylu” ve “emin” olan adamlar?n yerine geçip, bu sakinleştirici s?fatlar?n gölgesinde kendimizi avutup, k?y?da kalmay? yeğliyoruz. ?çimizdeki “öteki adam”?n sûretiyle yüzleşmekten kaç?yoruz. Sözler’in içine dalmak için, nefsimizin as?l sûretiyle yüzleşmeyi göze almak gerekiyor.

Mesel, modern psikiyatrinin de ideal bir çözümleme arac?d?r. Hastan?n ego direncini k?rmak için zaman zaman bir başkas?n?n hikâyesi anlat?larak kişinin d?şa kapal? ve bencil alg?lama alan? içine sanc? vermeden nüfuz edilir. Kişinin kendi d?ş?na taş(?n)arak, kendiliğine doğru kendiliğinden bir muhalefet oluşturmas? umulur. Kap? “içeriden” aç?l?r. Meselin muhakemesini benimseyen kişi, kendi alg?s? d?ş?nda da var olan bir gerçekliğin varl?ğ?n? fark etmiş olur. Sözler’deki “temsilî hikâyecikler” de, k?r?c? olmayan, derinlemesine nüfuz eden bir ikna kap?s? açar okuyucuya. Art?k, karş?m?za aniden ç?kan nefsin “sûret”ini sözle itiraf edip etmemek bize kalm?şt?r. Küçük Sözler yazar? bir iyilik daha yapar okuyucuya. En evvel kendi nefsinin sûretini ifşa eder: “?şte, ey mağrur nefsim, sen o seyyahs?n.” Kendi nefsinin sûreti ile yüzleşir. Okuyucuya, bir başkas?n?n nefsiyle yüzleşmesini izleyerek, korkmadan, ürkmeden, çekinmeden kendi nefsiyle de tan?şma yolunu açar.

Nefsimizi tezkiye edip temizlemek için, bilgenin köpeği gibi, sûretimizin yans?d?ğ? suya dalmaktan korkmamal?y?z. Nefsimizi temize ç?karacak suda her zaman nefsin “kirli sûret”ini göreceğiz. Nefsin temize ç?kar?lmas? da, nefsi “kirli” bilmekten geçer.

Öyleyse, hiç olmazsa, bu yaz, çok k?sa ama keskin Küçük Sözler okumalar?yla, “sûret”lerle yüzleşmeyi göze alal?m. “Diğer adam”? “adam” edelim.

s.demirci@zaman.com.tr


(*) Küçük Sözler, Bediüzzaman Said Nursî’nin Risale-i Nur Külliyat? içinde yer alan Sözler adl? eserinin ilk dokuz Söz’ünden oluşur. Her biri en fazla 1,5-2 sayfal?k metinlerden oluşan Küçük Sözler’i okumak hayli kolay ve eğlencelidir de. Yabanc?s? olabileceğiniz kelimeler için de çeşitli yay?nevlerinin ana metine eklediği aç?klamalar var. Küçük Sözler’i, yine de veya yeniden anlayamayacak olursan?z, bana yazmaktan çekinmeyin, cevaplayacağ?mdan emin olabilirsiniz

http://genclik.zaman.com.tr/?bl=14&hn=600