Konu: Kastamonu Lahikasından Ne Öğrenilir?

nefis Nickli Üyeden Alıntı

Kastamonu Lâhikas?’ndan ne öğrenilir?

Yaklaş?k yar?m yüzy?l önce değerini gün geçtikçe daha da fazla fark ettiğimiz bir büyük eseri ve bir büyük hayat? geride b?rakarak vefat etmiş bulunan Bediüzzaman Said Nursî’nin eserleri, üç ana başl?k alt?nda toplanabilir:
(i) Onun ‘Eski Said’ dediği döneme ait eserler, (ii) ‘Yeni Said’ ad?n? verdiği dönemde yazd?ğ? Risale-i Nur’un ana omurgas?n? teşkil eden risaleler, (iii) Talebeleriyle mektuplaşmalar?n? ve mahkeme müdafaalar?n? bir araya getiren ‘lâhika’lar.
Said Nursî’nin hayat?na ve Risale-i Nur’a dair sağlam, dengeli ve derinlikli bir kavray?ş, her üç gruba ait eserleri kuşatan bir okuma ve çözümlemeyi gerektirir.
?kinci grupta yer alan risalelerin merkezî bir konum üstlendiği böyle bir okuma biçimi, okuyucuya çift yönlü bir derinlik kazand?r?r. Ana omurgay? teşkil eden ve ikinci grupta yer alan eserlerle beraber birinci gruba ait eserler de okunduğunda, muhatap, Bediüzzaman Said Nursî’nin hayat?ndaki ‘sabitler ve değişkenler’i, bir diğer ifadeyle ‘süreklilik ve değişim’ boyutunu beraberce kavrama imkân? bulur. Böyle bir okuma, Risale-i Nur’un ‘bir ç?rp?da’ yaz?lan bir eser olmad?ğ?n?, uzun, zor ve çok tecrübeler yüklü bir hayattan süzülüp geldiğini kavramam?z? sağlad?ğ? gibi, yine Risale-i Nur’un salt bir ‘entelektüel’ çabadan çok daha fazlas?n? hedeflediğini de kavramam?z? sağlar. Bu ikili okuma, bir arkaplan bilgisi sağlayan paralel okumalarla da beslendiği takdirde, Risale-i Nur’u ?slâmî gelenek içinde ve onun parlak bir meyvesi olarak anlamay? mümkün k?lma gibi bir işlev de görür.
Üçüncü grubu teşkil eden ‘lâhika’lar ise, ‘Eski Said’den ‘Yeni Said’e uzanan yolda Muhakemat-Münazarat-?şârâtü’l-?’caz-Lemaat-Mesnevî-i Nuriye çizgisi üzerinde yürüyen Bediüzzaman’?n peşi s?ra Risale-i Nur ile ortaya koyduğu ‘ontolojik inşa’y? nas?l ‘hayata aktard?ğ?’n?, nas?l salt bir ‘ontolojik metin’ olmaktan ç?kar?p ‘yaşan?l?r’ hale getirdiğini kavramam?z? sağlar. Bediüzzaman, Risale-i Nur gibi bir şaheserin müellifidir; ama bir ‘müellif’ ve ‘mütefekkir’den daha fazlas?d?r. Yazd?ğ? esere denk düşen bir hayat yaşam?ş, sergilediği ‘söylem-eylem tutarl?l?ğ?’yla da davas?ndaki samimiyeti ortaya koymuş; dahas?, yine bu şekilde, eserine muhatap olan insanlara ahir zaman şartlar?nda egemen güçlere karş? ‘eğilmek’ten de, ‘k?r?lmak’tan da azade bir istikamet çizgisini ortaya koymuştur. Lâhika mektuplar?, işte bu muazzam sonucun nas?l bir imanî kardeşlik ve uhrevî beraberlik içinde gerçekleştiğini; Risale-i Nur’un gerçekleştirdiği ‘y?kmadan ve y?k?lmadan tecdid’in hangi ince ölçüler dahilinde gerçekleştiğini, insan olman?n getirdiği art?lar değerlendirilirken zaaf noktalar?n?n nas?l tadil ve tesviye edildiğini bize gösterir. Bir bak?ma, Risale-i Nur’un ana omurgas?n? teşkil eden ‘kök’ risaleler bize ‘iman dersi’ verirken, lâhikalar kök risalelerden al?nan imanî şuuru kişisel ve cemaatî/ictimaî hayata taş?ma dersini verir.
Bu yönüyle de, Barla, Kastamonu ve Emirdağ lâhikalar?n? oluşturan o k?sa k?sa mektuplar, Risale-i Nur Külliyat? ve Risale-i Nur etraf?nda teşekkül eden iman hizmeti aç?s?ndan kritik önemdedir.
Diğer taraftan da, ‘lâhikalar’ aras?nda da bir farkl?l?k göze çarpar. Barla Lâhikas?, Risale-i Nur’un ilk yaz?ld?ğ? döneme aittir ve bir imanî tecdid hareketinin nas?l zeminde kök salmaya başlad?ğ?n? anlamam?za imkân sağlar. Kastamonu Lâhikas?, büyük k?sm? ?kinci Dünya Savaş? şartlar?nda veya savaş?n hemen öncesinde yaz?lm?ş mektuplar olarak, dünyevî şartlar?n ağ?rlaşt?ğ? bir zeminde bir iman hizmetinin ‘dünyevîlik’ gailesini aşarak nas?l filizlendiğini gösterir. Emirdağ Lâhikas? ise, bu hizmetin dallan?p çiçeğe durma vaktinde yaşad?ğ? s?nanmalar? aşabilmek için gerekli ölçüleri mü’minlere gösterir.
Bu bak?mdan, ‘lâhikalar’?n her üçü de birbirini tamamlay?c? niteliktedir ve her biri bütün içinde müstakil bir yere sahiptir. Buna karş?l?k, ‘sekülarizm’in, yani dünyevîliğin bir bak?ma ‘modernite’nin diğer ad? olduğu dikkate al?n?rsa, mü’minlerin dünyevîlik yönünden gelen s?nanmalara her daim maruz kald?ğ? şu çağda Kastamonu Lâhikas?, özel bir yer taş?maktad?r.
Risale-i Nur’a olan vukufiyeti ve bilhassa Nur Risalelerinden devşirdiği manidar nükteler ile tan?d?ğ?m?z muhterem Abdullah Aymaz’?n ‘lâhikalar’ üzerine ilk çal?şmas?n?n Kastamonu Lâhikas? Üzerine olmas? da, herhalde buna binaen olsa gerektir.
Baz? metinler sadeleştirilmiş
Kastamonu Lâhikas? Üzerine, Bediüzzaman’?n Kastamonu hayat? üzerine aç?klay?c? notlarla ve bu dönemde ona talebe olmuş isimlere dair önemli bilgilerle başl?yor ve lâhika mektuplar? ile devam ediyor. Yazar, mektuplar?n paragraflar? aras?nda ve en sonunda, ana metinden kolayca ay?rmam?z? sağlayan farkl? bir punto ve dizilişle, ilgili mektuba dair aç?klay?c? bilgiler veriyor, mektubun içerdiği mesaja dair yorumlar getiriyor ve mektubun içerdiği ölçülere dikkatleri çekiyor. Bu notlarda, ‘entelektüel bir analiz’den daha ziyade, her seviyeden mü’minin istifade edebileceği bir dil, yaklaş?m ve üslub ihtiyar edilmiş. Bununla birlikte, Kastamonu Lâhikas?’ndan ald?ğ? dersle yaz?lar?nda ‘dünyevîlik’ meselesini özellikle irdeleyen bir yazar olarak bu notlardan ziyadesiyle yararland?ğ?m? belirtmem gerekir.
Öte taraftan, Kastamonu Lâhikas? Üzerine’nin sayfalar? aras?nda dolaş?rken, kitab?n hacminin daha da kal?nlaşmas? pahas?na, insan daha da fazlas?n? ar?yor. Meselâ, ‘Nur fabrikas?,’ ‘Gül fabrikas?’ gibi belli talebeleri için kasd-? mahsusla kulland?ğ? sembolik ifadelerin ard?ndaki nüktenin irdelendiğini görmek; yahut yine bu mektuplar aras?nda geçen ‘erkânlar, sahipler, haslar, nâşirler, talebeler’ gibi ayr?mlar?n izah?n? okumak; Risale-i Nur için Bediüzzaman’?n bu eserde kulland?ğ? ‘hakkalyakîn derecesinde bir ilmelyakîn’ gibi, ‘seb’al-mesânî cilvesine mazhariyet’ gibi ifadelerin derûnunu öğrenmek istiyor. Umumî istifade düşünüldüğü için olsa gerek, Kastamonu Lâhikas? Üzerine’de böyle hususlar üzerinde ya hiç durulmam?ş yahut çok k?saca değinilmiş. Kastamonu Lâhikas?’n?n sonunda yer alan, Hasan At?f’la ilgili mektubun hâşiyesi gibi, son derece önemli tespitler bar?nd?ran baz? k?s?mlara da Kastamonu Lâhikas? Üzerine’de yer verilmemiş; baz? metinlerde ise sadeleştirme cihetine gidilmiş.
Şahsen, eserin hacimce genişlemesi pahas?na da olsa bu gibi hususlar göz önüne al?nsayd?, bu değerli çal?şma çok daha istifadeli olurdu diye düşünüyorum. Umar?z, ilerleyen zaman içinde, bu da gerçekleşir.
Risale-i Nur’a olan vukufiyetiyle hakl? bir takdir kazanm?ş bulunan muhterem Abdullah Aymaz’?n, Bediüzzaman’?n Kastamonu Lâhikas?’nda ‘Eski Said’le Yeni Said beraber yazm?ş’ diye tarif ettiği manzum Lemaat üzerine çok değerli bir şerhinin de yine Şahdamar Yay?nlar? taraf?ndan temiz bir bask?yla haz?rlam?ş olduğunu bilvesile belirtelim. Çok uzak olmayan bir gelecekte, Abdullah Aymaz’?n kaleminden, Barla Lâhikas? ve Emirdağ Lâhikas? üzerine bir eser beklediğimizi de... Kastamonu Lahikas?
Üzerine Abdullah Aymaz
Şahdamar Yay?nlar? Say?:3Bölüm:Din
http://kitapzamani.zaman.com.tr/?bl=24&hn=116

Allah raz? olsun. ?stifade edilecek bir yaz?.