Maddiyunluk bir tâun-u mânevîdir
Maddiyyunluk bir tâun-u mânevî; beşere de tutturdu şu, müthiş bir sıtmayı. Hem de âni çarptırdı bir gazab-ı İlâhî. Telkin, hem de taklid, Tenkide kabiliyet-i tevessüü nisbeten, o tâun da ediyor tevessü' ve intişâr.
Telkini fenden almış, medeniyetten taklid.
Hürriyet, tenkid vermiş; gururundan dalâlet çıkmış. (Lemaat)
İnsanda bulunan vehmi hürrüyet fikri tenkid silahını nefsin ve gururun eline vermiş.Gururun kullandığı tenkid dalaleti netice vermekle beraber ,Bu büyük Taun Sirayet eden bir hastalık olarak, yayılmasına neden olmuştur.