Konu: İsm-i Hakem

üstad ismi azam risalesinde ismi hakemi daha çok ismi hakim ile birlikte anmış ve anlatmış, bitkilerden çiçeklerden,kaniattaki herşeyin mükemmeliyetinden sözetmiş.bize göre hakem ismi adl'e daha yakın oysaki.haklıyla haksızı ayıran mealini göz önüne alırsak üstadın tefekkürleriyle bağlantı kuramadık.demek ismi hakemin manasını anlayamadık diye düşündük.anlamamızda yardımcı olursanız seviniriz.

Sâni-i Zülcelâl, ism-i Hakîmin muktezasıyla,
herşeyde en hafif sureti,
en kısa yolu,
en kolay tarzı,
en faydalı şekli ehemmiyetle takip ettiği gösteriyor ki,
israf, abesiyet, faydasızlık, fıtratta yoktur. İsraf ise, ism-i Hakîmin zıddı olduğu gibi, iktisat onun lâzımıdır ve düstur-u esasıdır.


Şimdi ism-i Ferdin arkasından ism-i Hakemin cilve-i âzamına bak ki, yıldızlardan zerrelere kadar, hayalin iki dürbünüyle temâşâ ettiğimiz mevcudatın herbirisini, cüz'î olsun, küllî olsun, en büyük daireden en küçük daireye kadar, herbirine lâyık ve münasip olarak, meyvedar bir nizam ve hikmetli bir intizam ve semeredar bir insicam içine almış, bütün mevcudatı süslendirmiş, yaldızlandırmış.
Sonra ism-i Hakemin cilve-i âzamı arkasından bak ki, ism-i Adlin cilve-i âzamıyla, İkinci Nüktede izah edildiği vecihle, bütün kâinatı, mevcudatıyla, faaliyet-i daime içinde öyle hayretengiz
mizanlarla, ölçülerle,
tartılarla idare eder ki,
ecrâm-ı semâviyeden biri, bir saniyede muvazenesini kaybetse, yani ism-i Adlin cilvesi altından çıksa, yıldızlar içinde bir hercümerce, bir kıyamet kopmasına sebebiyet verecek.

hakem ismiyle diyorki bütün varl?klara intizam vermiş ...

bu intizam?da, adl isminin manas?yla vermiştir.

hakem derken akl?m?za intizam gelir...Adl derken mizan,ölçü gelir..

ÜÇÜNCÜ NÜKTEN?N B?R?NC? NOKTASI

Onuncu Sözde işaret edildiği gibi, -ismi Hakemin tecellî-i âzam? şu kâinat? öyle bir kitap hükmüne getirmiş ki, her sahifede yüzer kitap yaz?lm?ş; ve her sat?r?nda yüzer sayfa derc edilmiş; ve her kelimesinde yüzer sat?r mevcuttur; ve her harfinde yüzer kelime var; ve her noktas?nda kitab?n muhtasar bir fihristeciği bulunur bir tarza getirmiştir. O kitab?n sahifeleri, sat?rlar?, tâ noktalar?na kadar yüzer cihette Nakkâş?n?, Kâtibini öyle vuzuhla gösteriyor ki, o kitab-? kâinat?n müşahedesi, kendi vücudundan yüz derece daha ziyade Kâtibinin vücudunu ve vahdetini ispat eder. Çünkü bir harf kendi vücudunu bir harf kadar ifade ettiği halde, kâtibini bir sat?r kadar ifade ediyor.

Evet, bu kitab-? kebîrin bir sahifesi, zemin yüzüdür. O sahifede nebâtat, hayvânat taifeleri adedince kitaplar birbiri içinde, beraber, bir vakitte, yanl?şs?z, gayet mükemmel bir surette, bahar mevsiminde yaz?ld?ğ? gözle görünüyor.


Bu sayfan?n bir sat?r?, bir bahçedir. O bahçede bulunan çiçekler, ağaçlar, nebatlar adedince manzum kasideler beraber, birbiri içinde, yanl?şs?z yaz?ld?ğ?n? gözümüzle görüyoruz.


Meselâ, herbir çiçekte, herbir meyvede bir mizan var. Ve o mizan, bir intizam içinde; ve o intizam, tazelenen bir tanzim ve tevzin içinde; ve o tevzin ve tanzim, bir ziynet ve san’at içinde; ve o ziynet ve san’at, mânidar kokular ve hikmetli tatlar içinde bulunduğundan; herbir çiçek, o ağac?n çiçekleri adedince, Hakem-i Zülcelâle işaretler ediyor.

Mesela Haşir Risalesi'nde Adl ismi, Hakim ismi demiş izah?n? yapm?ş.

HAKEM : Hakl? ile haks?z? ay?ran ve her işi bir hikmete göre olan Cenab-? Hak.

allah razı olsun.